Impresjonizm w muzyce

Styl muzyczny, jaki rozwijał się na przełomie XIX i XX wieku, nazwano impresjonistycznym odnosząc się do nomenklatury malarskiej. W sztukach plastycznych polegał on na rozmaitych strategiach, których celem było uchwycenie pejzażu bądź portretowanej osoby takimi, jakie są w momencie ich malowania, z uwzględnieniem światłocienia charakterystycznego dla konkretnej pory dnia, kolorystyki właściwej danej porze roku czy mimiki odpowiadającej nastrojowi modela. Spory wpływ na kształt kompozycji miała również jednostkowa wizja artysty w odniesieniu do danego obiektu, który przedstawiany był przez pryzmat subiektywnej i trudnej do wytłumaczenia impresji twórcy.

Również w muzyce impresjonizm zakładał skrajnie subiektywne podejście do opracowywanego tematu, które realizowało się dzięki zindywidualizowaniu brzmienia każdego instrumentu i nadaniu mu zróżnicowanej siły. Stworzona w ten sposób specyficzna „barwa” dźwięku realizowała ideę obrazowania stanów duszy artysty za pomocą szerokiej palety światłocieni, które odpowiadały indywidualnemu, subiektywnemu nastrojowi, jaki towarzyszył procesowi twórczemu. Zmienność charakterystyczną dla stanów mentalnych człowieka obrazowano również za pomocą daleko idącej dynamizacji kompozycji przez zestawienie spokojnych, melancholijnych tonacji z wyrazistymi akordami w ramach tego samego utworu oraz ich gwałtowne przeplatanie się.

Za najwybitniejszych twórców stylu impresjonistycznego w muzyce uznaje się Claude’a Debussy, Maurice’a Ravela, Manuela de Falla i Federicka Deliusa, a jego ślady można odnaleźć również w twórczości m.in. Paula Dukasa, Alberta Roussela, czy Ottorino Respieghiego.

W Polsce najwybitniejszym przedstawicielem gatunku był Karol Szymanowski, który tworzył w manierze impresjonistycznej głównie w dwudziestoleciu międzywojennym, uznawanym za środkowy okres jego działalności artystycznej. Elementy impresjonizmu odnajdujemy więc w takich utworach jak „Mity” grane na skrzypce i fortepian, „I Koncert skrzypcowy”, „Pieśni Muezzina Szalonego” czy operze „Król Roger”.