Kazanie - co to jest kazanie? Definicja, cechy, funkcje. Kazania i homilie - porównanie

Kazanie to przemowa wygłaszana przez osobą duchowną. Celem jego jest przekazanie pewnej wiedzy religijnej, nauczanie ludzi i ich duchowe wsparcie. Znawcy Kościoła nazywają kazanie jedynym z gatunków literatury stosowanej, ponieważ ma ono kształt literacki, a jednocześnie służy określonemu, pragmatycznemu, celowi.

Należy uznać, że twórcą pierwszych kazań był sam Jezus Chrystus. Czytamy o tym w Ewangelii według św. Łukasza (6, 20-49). Mesjasz wyszedł wówczas na pobliski pagórek i przemówił do ludu. Z tamtego zdarzenia wywodzi się więc tradycja przemawiania do ludu w celu jego nauczania. Kapłani zazwyczaj mówią do wiernych z ambony lub kazalnicy.

Kazania w Kościele katolickim przekazywane są zazwyczaj podczas każdej mszy świętej. Kapłani poruszają rozmaite tematy, które jednak są ważne dla społeczeństwa, często też dotyczą bieżących spraw społecznych. Podczas kazania kapłan występuje w roli swoistego mentora, przekazuje swoją wiedzę, która jednak poparta jest znajomością Pisma Świętego. Wszystko, czego ksiądz uczy swoich wiernych, ma (powinno mieć) uzasadnienie w nauce Jezusa Chrystusa. Czasami jednak kazanie nie ma na celu nauczanie, ale na przykład pobudzenie wiernych do głębszej refleksji, skłonienie ich do przemyśleń na temat siebie samych i otaczającym świecie.

Natomiast homilia jest szczególną odmianą kazania. Jej treść opiera się na pismach liturgicznym, a jej celem jest objaśnienie danych fragmentów Pisma Świętego. Homilię może wygłaszać jedynie duchowny wyświęcony. Zazwyczaj wybiera się fragment z Pisma Świętego, który bezpośrednio związany jest z aktualnym okresem roku liturgicznego Dzięki temu zgromadzeni podczas mszy świętej ludzie zgłębiają swoją wiedzę i duchowe doświadczenie, również uczą się – czerpiąc z wiedzy kapłana wygłaszającego homilię – lepiej rozumieć Pismo Święte i zawarte w nim prawdy, a przez to – obcować z Bogiem jeszcze bliżej.

Także i w literaturze istnieje wiele przykładów kazań. Znani literaci, którzy zazwyczaj byli też duchownymi, pisali kazania. Najbardziej znane są „Kazania świętokrzyskie”, „Kazania gnieźnieńskie”, a także „Kazania sejmowe” duchownego Piotra Skargi. Autor porusza w nich bardzo ważne dla ówczesnych ludzi problemy społeczne i polityczne oraz wskazuje najlepszą – w jego sumieniu – drogę do ich przezwyciężenia.