Trybunał Stanu - kompetencje Trybunału Stanu. Charakterystyka

Trybunał Stanu to organ, którego zadaniem jest pociągnięcie do odpowiedzialności osób zajmujących najwyższe stanowiska państwowe w związku z naruszeniem przez nie ustawy zasadniczej lub aktów prawnych niższego rzędu. Zaznaczyć należy, że dotyczy to wyłącznie spraw dotyczących naruszeń związanych z wykonywanym stanowiskiem. Trybunał rozpatruje sprawy dotyczące: Prezydenta, Prezesa Rady Ministrów i członków rządu, Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Naczelnym Dowódcą Sił Zbrojnych oraz członkom Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Do odpowiedzialności pociągnięci mogą zostać również posłowie i senatorowie za naruszenie zakazu prowadzenia zakazanej im na mocy przepisów działalności gospodarczej. 

Trybunał Stanu został powołany na mocy Konstytucji Marcowej z 1921 roku. Ponownie został przywrócony do działania przez ustawę o Trybunale Stanu z 6 kwietnia 1982 roku. Ustawa ta obowiązuje do dziś. 

W skład Trybunału wchodzi 16 członków wybieranych przez Sejm. Dodatkowo w Trybunale zasiadają: Przewodniczący, którym jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego oraz dwóch zastępców wybieranych przez Sejm. Nie wszyscy członkowie TS muszą posiadać kwalifikacje sędziowskie, ale wymagane jest by miała je przynajmniej połowa składu oraz przewodniczący. Członkowie Trybunału nie mogą łączyć zajmowanego stanowiska z wykonywaniem mandatu posła lub senatora. 

Prezes Rady Ministrów oraz jej członkowie mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności przez Trybunał Stanu poprzez głosowanie sejmowe, w którym wymagana jest większość 3/5 głosów. Wcześniej wniosek w tej sprawie musi wnieść Prezydent lub minimum ¼ posłów zasiadających w sejmie. Posłów i senatorów w stan oskarżenia może postawić wniosek złożony przez odpowiednio: Marszałka Sejmu lub Marszałka Senatu, który następnie zostanie przegłosowany bezwzględną większością głosów (50%+1) w Sejmie lub Senacie. Pozostałe osoby mogą zostać postawione przed Trybunałem Stanu na podstawie wniosku złożonego przez Prezydenta lub ¼ posłów, przegłosowanego bezwzględną większością głosów prezes sejm. Z wnioskiem o rozpatrzenie sprawy przez Trybunał Stanu może wystąpić także sejmowa komisja śledcza większością 2/3 głosów członków komisji w odniesieniu do Prezesa NBP, członków KRRiT lub Naczelnego dowódcy sił zbrojnych. 

Do tej pory Trybunał Stanu rozpatrzył cztery sprawy.