Więź społeczna, więzi społeczne - rodzaje, definicja, przykłady

Więzi społeczne to pewien sposób określenia stosunków między jednostkami, instytucjami, organizacjami. Powstanie więzi społecznej między poszczególnymi podmiotami i np. utworzenie grupy wpływa na przedłużenie trwania danej grupy. Istnienie więzi odróżnia  także grupy i kręgi społeczne od nietrwałych – i często przypadkowych – zjawisk takich jak np. zbiór społeczny.

Istnienie grupy społecznej jest zależne od wytworzenia się więzi między jej członkami – powstają zależności między członkami, rozwijają się między nimi relacje, które w pewien sposób wymuszają na każdym członku grupy działanie na korzyść całości.

Tematyka więzi społecznych była i jest rozwijana szczególnie na gruncie socjologii polskiej (mniej amerykańskiej), socjologowie wypracowali liczne podziały więzi społecznych (poniżej opisano tylko 2 wybrane).

Emile Durkheim, XIX-wieczny socjolog, wyróżnił dwa główne typy więzi społecznych – solidarność mechaniczną i solidarność organiczną. Ta pierwsza oparta jest na wzorcach kulturowych, jakim podlega homogeniczna wspólnota ludzi, natomiast druga – dotyczy zależności międzyludzkich, które powstają w wyniku zróżnicowania stanowisk i ról społecznych.

Inny, choć zbliżony do podziału Durkheima, podział więzi społecznych zaproponował Paweł Rybicki. Wyróżnił on trzy rodzaje więzi: naturalną, stanowioną i zrzeszeniową. Więź naturalna dotyczy grup, których członkowie związani są między sobą więzami krwi – są to rodziny, plemiona, pierwotne wspólnoty rodowe. Może dotyczyć ona również osób żyjących w swoim najbliższym otoczeniu – np. kręgów sąsiedzkich.

Więź stanowiona to natomiast więź, która wynika z narzuconych odgórnie nakazów (przepisy prawa, ustawy, statuty itp.) – przykładami grup czy instytucji funkcjonujących w oparciu o więź stanowioną są m.in. szkoły, przedszkola, uczelnie wyższe.

Trzecim typem więzi społecznej jest więź zrzeszeniowa. Więź ta jest przeciwieństwem więzi stanowionej, powstaje oddolnie – w wyniku chęci poszczególnych osób. Ludzie samodzielnie decydują, że chcą utworzyć daną grupę i w niej uczestniczyć – przykładem mogą być różnego rodzaju organizacje społeczne, koła hobbystyczne itp.

Warto zaznaczyć, że niezależnie od przeprowadzonej klasyfikacji, w każdym społeczeństwie występują zbiorowości posiadające mieszane typy więzi.