Immunitet - Immunitet sędziowski - co to jest immunitet sędziowski? Opracowanie

Immunitet to instytucja, która uwalnia posiadającą ją osobę od różnego rodzaju obciążeń – dana osoba nie podlega wówczas niektórym przepisom prawa. Instytucja immunitetu ma na celu m.in. zachowanie niezależności ważnych instytucji państwowych i niedopuszczania do sytuacji wywierania negatywnych nacisków. Jednym z rodzajów immunitetu jest immunitet poselski, innym – immunitet sędziowski. Ich specyfika wynika ze stanowisk, jakich dotyczą.

W związku z faktem, że sędziowie pełnią bardzo odpowiedzialną funkcję zarówno w państwie, jak i w społeczeństwie, istotne jest, by zapewnić im niezależność i niezawisłość. Jednym z elementów ochrony sędziów przed zależnością, próbami szantażu czy odsunięciem od sprawy na podstawie nieprawdziwych zeznań jest właśnie immunitet sędziowski.

Instytucję immunitetu sędziowskiego opisuje Konstytucja RP (art. 181), w której stwierdza się, że sędzia nie może bez wcześniejszej zgody ustalonego w ustawie sądu zostać pociągnięty do odpowiedzialności w sprawach karnych. Sędzia nie może także zostać pozbawiony wolności – immunitet sędziowski jest jednak ograniczony w momencie, kiedy sędzia zostanie złapany na gorącym uczynku i jego zatrzymanie będzie miało istotne znaczenie dla dalszego przebiegu postępowania. Warto zaznaczyć także, że wg Konstytucji RP każdorazowe zatrzymanie sędziego wymaga poinformowania o tym odpowiedniego (właściwego miejscowo) sądu. Prezes Sądu może nakazać zwolnienie zatrzymanego sędziego.

Powyżej wspomniany artykuł Konstytucji RP jest rozwinięty w ustawie „Prawo o ustroju sądów powszechnych” (z 2001 r.), w artykule 80. Ustawa ta stwierdza, że o zatrzymaniu sędziego należy niezwłocznie powiadomić Ministra Sprawiedliwości, Krajową Radę Sądownictwa oraz Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego.

Immunitet sędziowski ma charakter względny, ponieważ istnieje możliwość wnioskowania o zezwolenie na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności (jeśli istnieje odpowiednio dobrze udowodnione podejrzenie popełnienia przestępstwa). Należy dodać, że w kwestiach wykroczeń, zgodnie z art. 81. Prawa o ustroju sądów powszechnych, sędzia podlega wyłącznie karze dyscyplinarnej.

Powyżej opisano immunitet sędziowski, natomiast w literaturze przedmiotu spotyka się także pojęcie immunitetu sądowego. Jest to immunitet, który odgrywał pewną rolę w przeszłości – w średniowieczu oznaczał on przekazanie władzy sądowniczej na danym obszarze w ręce właściciela danego terytorium.