Zygmunt Stary - biografia, życiorys

Zygmunt I Stary urodził się 1 stycznia 1467 w Kozienicach, jako syn Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Był przedostatnim władcą z dynastii Jagiellonów.

Nim zasiadł na tronie, sprawował władzę nad ziemiami należącymi do swojego brata – Władysława II Jagiellończyka. Pod jego panowaniem znajdowały się Księstwa Głogowskie i Opatowskie, a także Śląsk i Łużyce Dolne. Królem Zygmunt stary został wybrany na Sejmie w Piotrkowie, który odbył się 8 grudnia 1506 roku. W roku następnym, 24 stycznia odbyła się jego koronacja. Uroczystość odbyła się na Wawelu, a przewodniczył jej biskup Andrzej Boryszewski.

Rządy Zygmunta Starego były dobrym okresem dla Polski. Król potrafił zarządzać krajem. Choć nie był zwolennikiem rządów parlamentarnych, razem ze swoimi ministrami i doradcami starał się znaleźć najlepsze rozwiązanie problemów, które trapiły kraj. Przede wszystkim reformy przez niego przeprowadzane dotyczyły skarbu państwa. Zadłużona Polska musiała przezwyciężyć kryzys. Oczywiście niemożliwe było, aby w trakcie panowania jeden władca naprawił szkody wyrządzone przez wielu swoich poprzedników. Niemniej jednak Polska za czasów panowania Zygmunta I otrząsnęła się częściowo z kryzysu, choć niezupełnie. Udało mu się po trosze zniwelować zadłużenie kraju. Oddzielił również skarb państwa od królewskiego. Wprowadzał podatki, z których wpływy przeznaczał na działania zmierzające ku poprawie kondycji Polski. W kraju wiele kwestii nie było uregulowanych. Skutkiem panującego chaosu kraj nie wykorzystywał swoich możliwości w pełni. Tak było w przypadku kopalni i żup solnych, co do których nie było żadnych przepisów związanych z ich eksploatacją.

Ważnym elementem polityki króla było ustawodawstwo. Poważnym przedsięwzięciem, jakiego się podjął, było wprowadzenie na terenie całego kraju jednolitego prawa. Nie wszyscy jednak byli z panowania Zygmunta I zadowoleni. Zawiązał się przeciw niemu rokosz, zwany rokoszem lwowskim lub wojną kokoszą. Zajście miało miejsce w roku 1537. Zryw upadł z powodu gnuśności i niekonsekwencji szlachty. Jednym z sukcesów, jakie odniósł Zygmunt stary, było włączenie Mazowsza w granice Polski.

Król Zygmunt i królowa Bona byli ogromnymi wielbicielami sztuki. Gromadzili dzieła najwybitniejszych artystów. Za ich panowania dziedziniec Zamku Wawelskiego został przebudowany w stylu renesansowym.

Jeśli chodzi o kwestie związane z polityką zagraniczną, Zygmunt Stary starał się być władcą nade wszystko przezornym. Bacznie śledził konflikty obcych państw i ich rozwój. Cały czas miał na uwadze dobro kraju, który mógłby zostać wciągnięty w jeden z nich. Szczególnie napięta sytuacja towarzyszyła wojnie litewsko-rosyjskiej. Władca Rosji zawarł wtedy porozumienie z cesarzem Maksymilianem III, który ingerował w sprawy między państwami, a także odrzucił postanowienia pokoju zawartego w Toruniu, w roku  1466. Zygmunt Stary musiał działać i nie dopuścić do zawarcia sojuszu Rosjan z Zakonem Krzyżackim. Na pomoc pośpieszył mu Władysław II Jagiellończyk. Bracia razem zdołali zażegnać niebezpieczeństwo. W roku 1515, na zjeździe w Wiedniu, Maksymilian wycofał się z przymierza z Księstwem Moskiewskim.

Za jego panowania rozwiązaniu uległa „kwestia krzyżacka”. Kolejna z rzędu, a za razem ostatnia, wojna z Zakonem zakończyła się w roku 1521 po trzech latach walk. Zygmunt Stary pozwolił zatrzymać Krzyżakom majątki, które nabrały charakteru świeckiego. Stali się oni lennikami Polski, a wyraz temu dali składając tzw. „hołd pruski” w Krakowie. 10 kwietnia 1525 roku Prusy Zakonne, jak już wcześniej wspomniano, stały się lennikiem naszego kraju.

Zygmunt I Stary zmarł 1 kwietnia 1548 roku w Krakowie. Za życia wyznaczył swojego następcę – syna Zygmunta Augusta (elekcja vivente rege).