Świadomość narodowa i polityczna Polaków - uwarunkowania i przemiany

Świadomość narodowa definiowana jest na dwóch poziomach - jednostkowym (i wtedy oznacza poczucie przynależności jednostki do danego narodu) i zbiorowym (i wtedy oznacza poczucie więzi kulturowej i etnicznej, to znaczy takiej, która pozwala odróżnić „swoich” od obcych, wynikających ze wspólnej tradycji i historii). Świadomość polityczna określa zasób informacji, jakie trzeba przyswoić, i zdolność wykorzystania ich, by orientować się w sytuacji politycznej i wpływać na nią.

O początkach polskości można mówić w kontekście państwa Mieszka I. Skupienie różnych etnicznie grup pod jednym władcą oraz próba połączenia ich w naród było możliwe dzięki jego stanowczej i dającej poczucie bezpieczeństwa polityce. Niebagatelną rolę odegrała religia chrześcijańska, która z czasem zaczęła wypierać pogaństwo, konsolidując społeczeństwo i obdarzając je jednym, wspólnym systemem wartości. Równie ważny był wspólny język, którym zaczęto posługiwać się w obrębie państwa Polan i późniejszego Królestwa Polskiego.

Pierwszym sprawdzianem polskości było rozbicie dzielnicowe, w wyniku którego na prawie 150 lat doszło do decentralizacji państwa. Ponowne zjednoczenie...