„Epos o Gilgameszu” i „Enuma Elisz” - kultura Mezopotamii

Mezopotamia należy do tych rejonów, które w czasach starożytności pozwoliły na rozwinięcie się nie tylko wojskowości, polityki i rzemiosła, to również dziedzictwo literackie, które w postaci esejów czy to wojennych czy to religijnych stanowią dziś wspaniałą wartość i są omawiane w każdej szkole w każdym zakątku świata. Jak dziś wiadomo historia Mezopotamii i państw-miast tam się znajdujących jest bardzo bogata.

Największą spuścizną Mezopotamii była cywilizacja posługująca się pismem. Mezopotamia miała wspaniałe dziedzictwo, tym dziedzictwem była sztuka pisania eposów. Dzięki piśmiennictwu, które było swoistym spoiwem cywilizacyjnym tereny Mezopotamii obfitowały we wspaniale rozwijającą się kulturę i sztukę. Najstarsze teksty pochodzą z ok. 3000 r. p.n.e. Z reguły były to małe gliniane tabliczki. Od tego momentu pismo klinowe zaczęło się rozwijać i przechodziło ewolucję, było udoskonalane z roku na rok o czym świadczą tabliczki z różnych okresów czasu i z różnych miejsc. Rozwój piśmiennictwa sprawił, że dzisiejsi historycy mają do czego wracać, zwłaszcza jeśli chodzi o państwa Sumerów, Asyrii i Akkadu. Mezopotamia dała światu najstarsze dzieło literackie na świecie - sumeryjski „Epos o Gilgameszu” pochodzący z III tys. p.n.e.

Gilgamesz był władcą sumeryjskiego miasta-państwa Uruk. Epos opowiada o przyjaźni i śmierci, walce z wolą bogów i o wędrówce po zaświatach. W dziele tym zawarty jest mit o stworzeniu świata, a także człowieka - z gliny, w którą życie tchnęli bogowie. Człowiek miał pracować dla dobra bogów - nawadniając ziemię i budując świątynie w których miał składać im ofiary. Ludzie jednak za bardzo się rozmnożyli i popadli w konflikt z bogami. Zaczęli przeszkadzać bogom. Bogowie ukarali ludzkość potopem. Ocalał tylko jeden sprawiedliwy człowiek, któremu sprzyjał przyjazny bóg. Mit o potopie z woli boga powrócił w wierzeniach greckich o Deukalionie a także w religii chrześcijańskiej. Biblia chrześcijan wspomina o tym jak Jahwe zsyłając potop próbował oczyścić ludzkość z błędów, dając jedynie szansę Noemu i jego Arce Przymierza.

Istotnym elementem literatury Mezopotamii był również epos Enuma Elisz, napisany w języku akadyjskim z XIV w. p.n.e. Epos opowiada o stworzeniu wszechświata. Dzięki temu tekstowi można było odtworzyć panteon bóstw i sposób postrzegania świata przez ludzi zamieszkujących tereny Mezopotamii. Wiele ich wierzeń trafiło później do kultury semickich a ślady ich mitów można znaleźć również w obecnych religiach. Według ich wierzeń światem rządzą bogowie z Mardukiem na czele. Ludzkość ma służyć tylko bogom. Dzieło „Enuma Elisz”, opisuje zmagania Marduka z boginią Tiamat.

Literatura Mezopotamii jest jednym z najcenniejszych zabytków jakie pozostały po tej wspaniałej kulturze.