Topos theatrum mundi w literaturze różnych epok - opracowanie

Theatrum mundi to nic innego jak postrzegania świata tak, jakby był on teatrem. Według tej koncepcji reżyserem wielkiej sztuki pod tytułem „Życie” jest sam Bóg, a każdy człowiek jest aktorem mającym do odegrania swoją rolę. Często topos ten łączył się z pesymistycznym stwierdzeniem, że nie mamy wpływu na własne życie i odgrywamy jedynie role, które są na nas z góry nałożone, co z kolei pozostawało w sprzeczności z tezą o wolnej woli.
   
Już Jan Kochanowski pisał fraszki odnoszące się do tego motywu. „Człowiek Boże igrzysko” jest jedną z nich i jak wskazuje sam tytuł – wyraża dosadną myśl autora o fakcie podporządkowania się boskim zamiarom. Jednak także inna myśl przebija z owego krótkiego wierszyka: człowiek staje się Bożym igrzyskiem, czyli pośmiewiskiem ze względu na swoją pychę i wywyższanie się. Autor zarazem naśmiewa się i piętnuje postawę ludzi, którzy nie posiadają krzty pokory i uważają, że cały świat został stworzony specjalnie dla nich. Podmiot liryczny wyobraża sobie, że ci zadufani w sobie, a w rzeczywistości mali ludzie muszą być sporą zabawą dla nieogarnionego Boga.
   
Także inny wiersz Kochanowskiego „O żywocie ludzkim” wskazuje na topos...