Władza - władza administracyjna. Definicja, opis, przykłady

Władza administracyjna - (łac. administrare - „być pomocnym”, „ciągle usługiwać”) regulowana prawem działalność na rzecz realizacji interesu publicznego przez wyznaczone podmioty, instytucje i organy. Obejmuje wszelkie sprawy należące do zadań administracji publicznej, a zatem wszystkie te, które nie podlegają władzy ustawodawczej i sądowniczej, lecz jej kompetencje trudno jest ściśle ustalić. Reguluje je specjalne prawo administracyjne, będące wykładnią praw i obowiązków dla organów administracji publicznej i obywateli. 

Władzę tą, realizuje państwo i jego zawisłe organy, a także organy samorządu terytorialnego. Jej zadaniem jest zaspokajanie potrzeb obywateli, zbiorowych i indywidualnych, będących efektem współżycia ludzi w konkretnych społecznościach. Można zatem powiedzieć, że władza administracyjna należy do wszystkich struktur organizacyjnych w państwie i ludzi w nich zatrudnionych, którzy spełniają zadania publiczne.

Władza administracyjna obejmuje kilka rodzajów władzy sprawowanej w sferze spraw publicznych: admistrację państwową, administrację rządową i administrację samorządową. To ona określa bowiem ich struktury, zakres podejmowanych działań oraz ludzi, którzy na poszczególnych szczeblach tej władzy wypełniają swoje obowiązki. Pełni funkcję porządkowo reglamentacyjną, czyli ochrania porządek publiczny i strzeże bezpieczeństwa zbiorowego. Reguluje rozwój gospodarczy, stosując klasyczne instrumenty policyjne i ograniczając go za pomocą zezwoleń, ceł i kontyngentów oraz zapewniając udział państwa w zarządzaniu gospodarką narodową. Jej rolą jest również świadczenie usług publicznych, także za pośrednictwem instytucji świadczących z sektora publicznego. 

Władza administracyjna wykonywana jest jedynie na podstawie przepisów prawa u w jego granicach. Na jej mocy, organy administracyjne organizują, inicjują, koordynują sprawdzają, nadzorują i kontrolują wykonywanie powierzonych sobie zadań. Dla ich realizacji, organy te i urzędy publiczne w odpowiedni sposób harmonizują, koordynują między sobą podejmowane działania. W zależności od potrzeb, decyzje zapadają wg zasady kolegialności - podejmuje się je wspólnie, w kilka lub więcej równouprawnionych osób, lub jednoosobowo - tworząc jednoosobowe organy administracji i im powierzając podjęcie decyzji. Zakres działania organów określa prawo administracyjne, ono wylicza sprawy mu podlegające i przysługujące uprawnienia - w zależności od miejsca (określa organ terenowy, który posiada właściwe kompetencje dla rozstrzygnięcia danej kwestii), od tego, czego sprawa dotyczy (dany organ może podejmować decyzje tylko w określonych kwestiach) oraz w zależności od instancji (wskazuje właściwą instancję dla rozwiązania danej kwestii).

Władza administracyjna kieruje się też zasadą decentralizacji, co wiąże się z podziałem zadań pomiędzy poszczególne ogniwa aparatu administracyjnego. Ma prawo nadzorowania podlegających jej jednostek i kontrolowania wykonywanych przez nie czynności. O powadze wykonywania obowiązków wynikających z władzy administracyjnej świadczy też zakres odpowiedzialności jaka spoczywa na osobach pełniących służbę na poszczególnych szczeblach administracji publicznej. I tak, osoby pełniące funkcje kierownicze podlegają tzw. odpowiedzialności kierowniczej, na wszystkich osobach indywidualnie ciąży odpowiedzialność karna. Za szkody wyrządzone przez urzędnika odpowiada on ze względu na odpowiedzialność majątkową, a wszyscy pracownicy, za uchybienia wobec powierzonych im obowiązków, odpowiadają względem przełożonych z punktu widzenia odpowiedzialności służbowej.