Subkultury - Szalikowcy - definicja, charakterystyka, historia. Szalikowcy jako subkultura

Pod pojęciem „subkultury” rozumie się najczęściej odmienny niż powszechnie przyjęty przez ogół społeczeństwa zespół norm i wzorów, który obowiązuje w danej grupie czy zbiorowości. Cechą charakteryzującą tego typu ruchu jest odrzucenie zastanej rzeczywistości społecznej, obowiązującego modelu wartości i powszechna niezgoda na kształt ładu społecznego w wariancie zaproponowanym przez współczesność.

Zalążki subkultury szalikowców wiążą się przede wszystkim z subkulturą chuliganów, która jednak początkowo paradoksalnie była daleka od jakichkolwiek związków z piłką nożną. Dopiero w miarę upływu czasu wyodrębniła się na Wyspach Brytyjskich subkultura tzw. futbolowych szalikowców. W każdej – nawet najbardziej pobieżnej – analizie tej subkultury  należy za punkt wyjścia przyjąć rozróżnienie na normalnych kibiców piłkarskich i szalikowców. Bardzo często bowiem utożsamia się te dwie grupy, co nie jest właściwe.

Ci pierwsi, zafascynowani sportową rywalizacją, zdecydowanie różnią się od tych drugich, często hermetycznie zamkniętych w swoim gronie i rządzących się subiektywnymi zasadami. Każdy kraj ma swoich niezdyscyplinowanych kibiców, których zasadnicza działalność opiera się na łamaniu obowiązujących reguł. Nie inaczej jest również w Polsce, gdzie trend taki uwidocznił się około ćwierć wieku temu, chociaż niektórzy początki tego zjawiska datują już na lata 70. XX wieku. Pomimo tego, pojawiającego się czasami, dysonansu wszyscy są zgodni co do tego, że zdecydowany rozwój subkultury szalikowców w Polsce przypada na lata 90.

Wszelka aktywność tych fanów futbolu ma charakter zbiorowy, zatem silne jest u nich poczucie szeroko rozumianej wspólnoty. Główne przejawy aktywności członków tej grupy to wszelkie naruszenia porządku publicznego, które mają miejsce nie tylko podczas meczów piłki nożnej. Zatem – nie tylko obiekty sportowe zaliczane są do terenów, na których najczęściej dochodzi do chuligańskich wybryków i ekscesów, ale także należą do nich ulice miast czy dworce kolejowe. Stąd też jednym z przejawów ich negatywnych zachowań są tzw. „pociągi grozy”.

Ruch szalikowców nie opiera się na jakiejś ogólnej ideologii. Pole, na którym zostaje uwidoczniona ich zasadnicza aktywność, to walka z kibicami innych drużyn piłkarskich. Efektem przyjęcia takiego założenia jest to, że w ich grupie nie występuje jakikolwiek cenzus wieku, wykształcenia, poglądów, statusu materialnego itd. Zewnętrzną oznaką przynależności grupowo-klubowej są różnorodne gadżety (czapki, szaliki, flagi) w barwach danego zespołu piłkarskiego.