Układ Warszawski - powstanie

Układ Warszawski, czyli układ „o przyjaźni, współpracy i wzjemnej pomocy”, został zawarty 14 maja 1955 roku. Zrzeszał ZSRR i państwa podległe sowieckiej Rosji. Członkami Układu Warszawskiego były następujące kraje: Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich,  Polska Rzeczpospolita Ludowa, Rumuńska Republika Ludowa, Węgierska Republika Ludowa, Bułgarska Republika Ludowa, Republika Czechosłowacka, Albańska Republika Ludowa, Niemiecka Republika Demokratyczna. Dwa ostatnie kraje wystąpiły z układu: Albania w 1968, a NRD w 1990.

Układ był odpowiedzią na NATO (a dokładniej przystąpienie RFN do NATO), ale w praktyce nie tyle miał na celu stworzenie realnej przeciwwagi dla NATO, co pozwolić Moskwie na silniejszą kontrolę państw satelickich, dając możliwość ingerencji w wewnętrzne sprawy danego państwa. Skorzystano z tego prawa w roku 1968, kiedy to dokonano pacyfikacji Czechosłowacji, w momencie Praskiej Wiosny.

W układzie nie istniał system partnerstwa krajów, jak było to w NATO. To Związek Radziecki dyktował warunki, Rosjanami były też obsadzane wzystkie ważne stanowiska w armii. Państwa podległe Rosji były natomiast zobowiązane do zakupu broni właśnie w Związku Radzieckim (była to broń drugiej kategorii).

Układ przetrwał do 1 lipca 1991 roku.