Przyroda w romantyzmie - Sposób przedstawienia przyrody w „Inwokacji” oraz „Stepach akermańskich” Adama Mickiewicza

Opisy przyrody odgrywały istotna rolę w twórczości Mickiewicza. Każdy jego utwór przepełniony jest malowniczymi obrazami przyrody. Poeta opisując w barwny i plastyczny sposób swoją ojczyznę – Litwę oraz egzotyczne państwa, które zwiedził, daje czytelnikowi niepowtarzalną okazję do odwiedzenia tych pięknych miejsc.

„Stepy akermańskie” należą do cyklu osiemnastu lirycznych utworów wydanych pod nazwą „Sonetów krymskich”. Są one efektem trzech podróży Mickiewicza po Półwyspie Krymskim w 1824 r. Poeta został wygnany z kraju za przynależność do nielegalnego Towarzystwa Filomatycznego. Krótki czas przebywał w Odessie, w Rosji. Stamtąd udał się w podróż na Krym, gdzie zwiedził najpiękniejsze miasta, poznał obcą kulturę, podziwiał egzotyczną przyrodę. Wrażenia z wędrówki zebrał w zbiorze sonetów.

Bajeczna przyroda Półwyspu Krymskiego stała się głównym tematem sonetów. Utworem otwierającym zbiór są „Stepy akermańskie”. Jest to historia podróżnika jadącego przez równiny nad rzeką Dniestr. Wędrując przez stepy, podmiot liryczny zachwyca się orientalną przyrodą krymską. Barwne tereny robią na nim wielkie wrażenie. Urzeka go bezkresna przestrzeń równin. Jadąc przez wielką, niekończącą się równinę, podmiot liryczny ma uczucie jakby płynął przez wielki ocean. Rysuje się przed nim niezwykły pejzaż pełen barwnych kwiatów, zieleni oraz kolorowych burzanów. Trawy poruszające się swobodnie na wietrze, przypominają fale, a ich szum uspokaja i wprowadza w stan ukojenia duszę i ciało. Poeta przedstawia przyrodę spokojną, statyczną. Podróżnicy czują się bezpieczni wśród traw i ziół stepów.

Zapada zmrok i podróżników ogarnia ciemność. Podmiot liryczny traci orientację. Szuka drogowskazów na niebie oraz w gwiazdach-przewodniczkach łodzi, odbijających się w wodach rzeki Dniestr. W takiej ciszy podmiot jest w stanie dosłyszeć ruch najmniejszego zwierzęcia, kołyszącego się na trawie motyla czy pełzającego węża. W ciemnościach przyroda stepów zaczyna budzić w podróżnikach niepokój i grozę. Nie wiedzą gdzie mają dalej jechać i napawa ich to lękiem. Podmiot liryczny czuje się coraz bardziej zagubiony i samotny.

Mickiewicz w „Stepach akermańskich” wskazuje nam na różnicę w odbiorze przyrody, wynikającą z pory jej obserwacji. W świetle słońca równiny zdają się fascynować swoją różnobarwnością, przepychem oraz egzotycznością. Gdy tylko zapada zmrok, zaczynają przytłaczać swoją wielkością. Wzbudzają w podróżnikach poczucie strachu i zwątpienia.

Poeta dla podkreślenia piękna krymskiej przyrody używa licznych epitetów („koralowe ostrowy burzanu” czy „błyszczący Dniestr”) oraz metafor („kwiatów powodzi”, „suchy przestwór oceanu”).

Opisy przyrody stanowią ważny element w „Panu Tadeuszu”. Natura jest tłem dla wydarzeń przedstawionych w utworze. Mickiewicz opisuje piękno litewskiej przyrody w sposób niezwykle plastyczny i malowniczy. To nad Niemnem, według autora, znajduje się najpiękniejsza kraina na świecie, bogata w leśne pagórki, łąki zielone, pola zbożem malowane. Przyroda przedstawiona jest w iście sielankowy sposób:

„Tymczasem przenoś moją duszę utęsknioną
Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych,
Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych;
Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem,
Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem”.

Piękna kraina pełna jest kolorów: zieleni, złota, srebra, bursztynu, bieli, różu. Rośnie tu wiele gatunków drzew i innych roślin, takich jak grusza, świerzop, gryka, topola. Na niewielkim pagórku, w brzozowym gaju, stoi drewniany domek. Wokół szlacheckiego dworku rozpościerają się pola pełne zbóż, łąki porośnięte koniczyną, sady oraz ogródki. W malowniczy sposób pełen kolorów poeta stworzył wizję utopijnego kraju.

Chcąc jak najlepiej opisać „kraj z dziecięcych lat” Mickiewicz idealizuje krajobraz Litwy. Powodem tego jest tęsknota za ojczyzną.