Czy Kochanowski był optymistą czy pesymistą? Odpowiedz, odwołując się do wybranych utworów autora

Trudno jednoznacznie stwierdzić czy zaklasyfikować poetę Jana Kochanowskiego jako optymistę czy pesymistę. Te dwa przeciwstawne nurty pojawiają się w twórczości pisarza praktycznie od początku jego twórczości. Można jednak zauważyć, iż w pierwszym okresie pisarstwa, w okresie dworskim, jego utwory były bardziej optymistyczne, tworzył epikę, pisał wiersze okolicznościowe, fraszki oraz pieśni. W drugim okresie literackim, czarnoleskim, wyraźnie można zauważyć zmianę formy wypowiedzi, gdyż powstają wtedy ,,Treny”, cykl utworów poświęconych zmarłej córeczce. 

Czytając ,,Fraszki” Kochanowskiego, nie jesteśmy w stanie popatrzeć na poetę inaczej, jak na wesołego obserwatora rzeczywistości w której przyszło mu żyć. Kochanowski we ,,Fraszkach” porusza bowiem problemy błahe, opisuje obraz życia renesansowego dworu, poeta porusza także tematy związane z ludzkim życiem, egzystencją, wypowiada uwagi na temat ludzkich wartości, podkreśla, że jest tylko obserwatorem:

,,Wy tedy, co kto lubi, moi towarzysze,

Pijcie, grajcie, miłujcie – Jan fraszki niech pisze!”

Pojawiają się także we ,,Fraszkach” bliskie sercu poety motywy filozofii stoickiej i epikurejskiej, ważną rolę odgrywają także fraszki miłosne, które niejednokrotnie przybierały żartobliwy ton.

Sytuacja zmienia się, kiedy jakiś czas po śmierci córeczki, Kochanowski postanawia przelać swe myśli na papier oraz upamiętnić postać dziecka, pisząc cykl XIX utworów. Wyraźnie widać załamanie poety, swoisty kryzys światopoglądowy, co słusznie zauważył Jan Pelc, który stwierdza, iż:

,,Treny są lirycznym dokumentem kryzysu światopoglądowego człowieka myślącego i jego prób poszukiwania, odzyskania utraconej równowagi”.

Zamiłowanie do stoickiej filozofii widoczne we ,,Fraszkach”, zmienia się w obliczu osobistej tragedii pisarza, który neguje wartość i znaczenie wyznawanych wcześniej ideałów mądrości, cnoty. Poeta nie potrafi zrozumieć, nie widzi sensu w przedwczesnej śmierci dziecka, nie potrafi odzyskać utraconej wcześniej wewnętrznej harmonii. Uwidacznia się w ,,Trenach” refleksyjna i pesymistyczna natura Kochanowskiego. Wiele pytań zostaje bowiem bez odpowiedzi, poeta próbuje jednak kryzys przezwyciężyć. Walczy wiec do końca, pomimo chwilowego zwątpienia, pozostaje wierny ideałom: zasadzie złotego środka, mądrości, wierze w boski porządek świata i sprawiedliwość. 

Myślę, że Jan Kochanowski całe życie był optymistą. Nawet w najsmutniejszym dziele, czyli ,,Trenach”, zawarł sporą dawkę nadziei oraz możliwość przezwyciężenia nawet najstraszniejszej tragedii, jeżeli tylko wyznaje się zasady, które pozwalają być uczciwym wobec samego siebie.