Przywództwo polityczne - charakterystyka. Typy przywództwa politycznego

Przywództwo polityczne określa relacje, jakie zachodzą między przywódcą, a popierającymi je ludźmi – relacje te dotyczą specyficznej sfery działalności ludzkiej – polityki. Celem przywództwa politycznego jest uzyskanie jak najszerszej grupy zwolenników, którzy będą dzielić wspólne wartości i razem dążyć do realizacji określonych celów.

Główną funkcją przywództwa politycznego, prócz wspomnianego pozyskiwania zwolenników, jest precyzyjne określenie celów i utworzenie strategii, która pozwoli osiągnąć zaplanowane cele. Ważną funkcją przywódcy jest także odpowiedni podział posiadanych zasobów.

Przywództwo polityczne polega na zachęcaniu i motywowaniu innych ludzi do działania, na negocjacji między rozbieżnymi interesami, rozstrzyganiu ewentualnych konfliktów oraz na podejmowaniu najważniejszych decyzji. Warto dodać, że efekty działań przywództwa politycznego mają znacznie szerszy zakres niż efekty działań każdego przywódcy niepolitycznego, dotyczą bowiem nieraz całych społeczeństw.

Jak następuje wyłanianie się przywództwa politycznego? Przede wszystkim musi pojawić się potrzeba (sprzyjające okoliczności) istnienia takiego przywódcy – osoby, która podejmie się ponoszenia odpowiedzialności kierowania grupą i realizacji celów. Bardzo ważne są tutaj także osobiste predyspozycje przywódcy, takie jak odwaga, odpowiedzialność, doświadczenie, umiejętność przewodzenia grupą, czasem ważna jest także charyzma. Ostateczny wybór przywódcy zależny jest jednak od pewnych relacji w grupie, wzajemnego przekonywania się, głosowania itp. Przywódcą politycznym może być także osoba, której przywództwo wynika z zajmowanego stanowisko.

Możemy wyróżnić kilka głównych typów przywództwa politycznego – jeden z podziałów wyróżnia takie, które zostało osiągnięte demokratycznie lub niedemokratycznie: przez wybory lub poprzez narzucenie go siłą.

Inny podział przywództwa politycznego wyróżnia 4 podstawowe typy: przywództwo integrujące, rutynowe, katalityczne i transformacyjne.

Przywództwo integrujące polega na dynamicznym, twórczym działaniu polityka, który łatwo gromadzi zwolenników, a który jednak nie potrafi wykroczyć w swych działaniach poza tradycyjne ramy społeczne.

Przywództwo rutynowe wynika z zajmowanego stanowiska w administracji państwowej, polityk nie wyróżnia się żadnymi specyficznymi cechami.

Przywództwo katalityczne wyróżnia się jasną wizją przyszłości, planami szerokich reform i zmian społecznych, często jednak przywódca katalityczny nie potrafi wprowadzić ich w życie.

Przywództwo transformacyjne (inaczej kryzysowe) to natomiast przywództwo posiadające silną legitymizację społeczną, powoływane jest ono w celu radykalnej naprawy istniejącej sytuacji, przeprowadzenia koniecznych reform.