Postawy społeczne - rodzaje, charakterystyka

W przypadku pojęcia postawy społecznej, jak często zdarza się w naukach zajmujących się takimi  zagadnieniami, mamy do czynienia z wielością definicji. Większość z proponowanych przez socjologów i psychologów określeń postawy społecznej wskazuje na fakt, że postawa to pewne stanowisko człowieka względem określonej rzeczy czy zjawiska w sferze społecznej. Istotny jest tutaj zarówno stosunek emocjonalny, uczucia, jak i wiedza o konktretnym zjawisku, ważna jest także gotowość do podjęcia danego działania.

Postawy społeczne mogą być bardzo zróżnicowane. Można wyróżnić postawy „za” (pozytywne), „przeciw” (negatywne), postawy neutralne oraz postawy pośrednie (niezdecydowania). Każdy człowiek może mieć bardzo wiele postaw – zależnie od tematyki podejmowanej dyskusji czy określonego zdarzenia.

Co wpływa na kształtowanie się postaw społecznych? Wyróżnia się kilka podstawowych czynników, które mają znaczenie dla ludzkich postaw Są to: wpływ kultury, podstawowych grup społecznych (przede wszystkim rodziny), cechy osobowe takie jak płeć, wiek czy zdobyta wiedza i doświadczenie.

Oddziaływanie kultury na postawy uczestniczących w niej ludzi jest bardzo wyraźne. Poszczególne jednostki są przecież członkami szerszych społeczności – grup, klas, warstw społecznych, narodów itp. Każda z nich posiada własne, charakterystyczne dla siebie elementy: wzory zachowań, normy, tradycje, wartości, często też uprzedzenia względem innych, które działają na człowieka kształtując jego postawy społeczne.

Dużą rolę odgrywa także rodzina i inne podstawowe grupy społeczne – to w nich początkowo zachodzi socjalizacja człowieka, a tym samym pierwsze określanie postaw społecznych, szczególnie w zakresie wartości i moralności.

Płeć czy wiek również mogą mieć znaczenie dla postawy społecznej – chodzi tutaj przede wszystkim o fizjologiczne i psychologiczne zróżnicowanie między płciami, oddziałujące na odmienne kształtowanie się choćby hierarchii wartości. Przykładem może by rola instynktu macierzyńskiego we wpływie na decyzje i działania kobiet. Wiek związany jest ze stopniem rozwoju postawy społecznej – im starszy człowiek, tym jego postawa jest mocniej ugruntowana w doświadczeniu.

Bardzo istotnym czynnikiem kształtującym postawę jest wiedza, która zmniejsza niebezpieczeństwo stereotypizacji rzeczywistości, czy też kierowania się uprzedzeniami. Wraz ze wzrostem wiedzy, rośnie stopień tolerancji i elastyczności zachowań – co bezpośrednio odnosi się do postaw społecznych.

Określona postawa społeczna człowieka jest wynikiem wielu czynników, kształtuje się nieraz całe życie. Codzienny kontakt z innymi ludźmi, odmiennymi wartościami i przekonaniami sprawia, że wraz z wiekiem i doświadczeniem postawy ewoluują. Każdy z nas ma wiele postaw, zależnie od przedmiotu – różnimy się pod względem stosunku do osób niepełnosprawnych, osób o innym kolorze skóry i w wielu  innych sprawach społecznych.